ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ : Από την Κρήτη κατέκτησε το Αιγαίο

Η θάλασσα «εισβάλλει» στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Και μιλά για το «γέννημα» του νησιού, τον νομπελίστα Οδυσσέα Ελύτη μαζί με μια δωρεά από «άγνωστα» χειρόγραφα και έργα τέχνης

Χειρόγραφα γεμάτα οδηγίες και σημειώσεις. Τα αυθεντικά τέλεξ του ειδησεογραφικού πρακτορείου Ρόιτερ με την αναγγελία της βράβευσής του με το Νομπέλ. Πρώτες εκδόσεις υπογεγραμμένες, αυτόγραφα προσχέδια εξωφύλλου...

Είναι ο κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη. Ενας κόσμος που αναδύεται μέσα από τα μάτια ενός στενού φίλου και συνεργάτη του - του Δημήτρη Καλοκύρη -, ο οποίος παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, όπου και θα παραμείνει ως δωρεά με μια διπλή αφορμή: τα 100 χρόνια από τη γέννηση του νομπελίστα ποιητή, αλλά και το γεγονός ότι το Ηράκλειο, όπου έχει έδρα το μουσείο, είναι η γενέθλια πόλη του Οδυσσέα Αλεπουδέλλη.

«Ημουν μαθητής 17 ετών όταν διάβασα το "Αξιον Εστί"», λέει στα «ΝΕΑ» ο επιμελητής της έκθεσης Δημήτρης Καλοκύρης. «Τόλμησα να γράψω γράμμα στον Ελύτη και να του στείλω μαζί κάποια πρωτόλεια ποιήματά μου. Εκείνος ήταν τότε 54 ετών. Μου απάντησε με οδηγίες, συμβουλές, νουθεσίες... Η αλήθεια είναι ότι απογοητεύτηκα λίγο διότι περίμενα μια πιο επαναστατική αντίδραση. Τον έβλεπα ως Τσε Γκεβάρα. Από την άλλη πλευρά όμως με συγκίνησε το ενδιαφέρον του. Με ενθάρρυνε να συνεχίσω να γράφω και ήταν η αιτία που δεν τα παράτησα».

Εκτοτε ακολούθησαν τρεις δεκαετίες επικοινωνίας και δυο δεκαετίες συνεργασίας. Βιβλία που βγήκαν από τα χέρια του γραφίστα και συγγραφέα Δημήτρη Καλοκύρη με τις «αυστηρές» οδηγίες του Οδυσσέα Ελύτη. Και αυτά τα βιβλία μαζί με πλούσιο ακόμη υλικό - χειρόγραφα, σχέδια, κολάζ, φωτογραφίες, έργα ζωγραφικής, αποκόμματα εφημερίδων - αποτελούν το βασικό υλικό της έκθεσης «Οδυσσέας Ελύτης: "Φρόντισε να τυπωθεί πανομοιότυπο"», καθώς αυτή ήταν η οδηγία-επωδός του τελειομανούς ποιητή προς τον συνεργάτη του.

Το νήμα ξετυλίγεται από τη σχέση του με την Κρήτη, όπου οι επισκέπτες θα γνωρίσουν την «Αθηνά», το εργοστάσιο σαπωνοποιίας του πατέρα του, μαρτυρίες και ντοκουμέντα από την παραμονή του στο Ηράκλειο (έφυγε σε ηλικία τριών ετών), μαζί με ένα ενημερωμένο χρονολόγιο για τη ζωή και το έργο του παράλληλα με μεγάλα γεγονότα της εποχής.

Εννέα πρωτότυπες υδατογραφίες του μαζί με ένα άγνωστο κολάζ, το πλήρες δακτυλόγραφο της μετάφρασης της Αποκάλυψης του Ιωάννου, φωτογραφίες από την Πάτμο και το βιβλίο από το οποίο έγινε η μετάφραση θα περιμένουν τους επισκέπτες στην κόγχη του ΙΜΚ όπου φιλοξενούνται τοιχογραφίες του 1240 από το Αμάρι Ρεθύμνου.

Κι ακολουθεί μια θάλασσα - μια αίθουσα βαμμένη μπλε στην οποία πλέουν σελίδες κρεμασμένες από την οροφή - που μας ταξιδεύει στη διαδρομή που ακολούθησε το δοκίμιο για να φτάσει να γίνει τυπωμένο βιβλίο.

Εκεί έχουν βρει θέση - ανάμεσα σε πολλά άλλα - το δοκίμιο με τις οδηγίες για τη συλλεκτική έκδοση «Villa Natacha» που κυκλοφόρησε σε 111 αντίτυπα, επιστολές και φάκελοι του Ελύτη, χειρόγραφα και δακτυλόγραφα των ποιημάτων «Θάνατος και ανάστασις του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου» και «Η ποδηλάτισσα», πρωτότυπες εικόνες της Ελένης Καλοκύρη για το «Επτά μέρες από την αιωνιότητα», το αυτόγραφο πορτρέτο του Εμπειρίκου με μολύβι για την «Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο», περιοδικά του Τεριάντ για να δει ο επιμελητής τα χρώματα που επιθυμούσε ο ποιητής.

Της Μαίρης Αδαμοπούλου

Πηγη  Νεα