Η γλώσσα και ο πολιτισμός της Ελλάδας ταξιδεύουν στην Ιταλία!

Στην «καρδιά» της Λομβαρδίας, στο βιομηχανικό και οικονομικό κέντρο του ιταλικού βορρά, το Μιλάνο, λειτουργεί ένας ομογενειακός φορέας, που, μέσα από μία πληθώρα ποικιλόμορφων δραστηριοτήτων, φροντίζει ώστε ο ελληνικός πολιτισμός και η ελληνική γλώσσα ν’ «ακούγονται» δυνατά και σ’ αυτή τη γωνιά της Ευρώπης.
Ο λόγος για το Ελληνικό Μορφωτικό Κέντρο (ΕΜΚ) του Μιλάνου, οι δραστηριότητες του οποίου επικεντρώνονται στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας σε Έλληνες και μη, όλων...

των ηλικιών, αλλά και σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, που αποτελούν σημείο αναφοράς, με την ποιότητα που τις διακρίνει, για την ευρύτερη περιοχή της Λομβαρδίας.

Το ΕΜΚ Μιλάνου είναι ο μόνος ομογενειακός φορέας της περιοχής. Δημιουργήθηκε το 2002, σε συνέχεια της Ελληνικής Κοινότητας, που είχε ιδρυθεί εκεί πριν από είκοσι χρόνια (1982). Εκπροσωπεί δε την ελληνική κοινότητα της πόλης, αποσκοπώντας στην ενότητα και την αλληλεγγύη της ομογένειας.

«Προσπαθούμε να δείξουμε στους Ιταλούς την ‘άλλη Ελλάδα’, υποδηλώνοντας την παρουσία μας στον τόπο που έγινε πατρίδα μας κι αυτός», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, από το Μιλάνο, ο Νικόλαος Βελισσιώτης, πρόεδρος του ΕΜΚ, που μετράει πάνω από 300 ενεργά μέλη.

«Πολιτισμός και ελληνόγλωσση παιδεία είναι οι βασικοί άξονες, στους οποίους κινούνται οι δραστηριότητές μας. Αυτή είναι η ‘ταυτότητα’ των περίπου 800 ελληνικών οικογενειών, που ζουν στην ευρύτερη περιοχή του Μιλάνου», συμπληρώνει.

Με καταγωγή από το Βόλο, ο κ. Βελισσιώτης, ο οποίος ζει εδώ και δεκαετίες στην Ιταλία, είναι μέλος του Ιδρύματος Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, ενώ έχει δημιουργήσει, από το 1974, την εταιρεία δίσκων κλασσικής μουσικής «Akademia».

Ίδρυμα Σπουδής και Διάδοσης του Πολιτισμού των Βυζαντινών Πατρίδων

«Έχοντας εμπεδωμένη την πεποίθηση ότι τραγικά έχει υποτιμηθεί ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον 4ο και τον 15ο αιώνα, στο πλαίσιο της πολυεθνικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, θεωρήσαμε απόλυτα αναγκαίο να δημιουργήσουμε το ‘Ίδρυμα Σπουδής και Διάδοσης του Πολιτισμού των Βυζαντινών Πατρίδων’, με έδρα τη Βενετία», αναφέρει ο κ. Βελισσιώτης, «ξετυλίγοντας» στο ΑΠΕ-ΜΠΕ το κουβάρι της πολυσχιδούς δράσης του ομογενειακού φορέα.

«Ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν πόλεις στην Ιταλία, όπως η Ραβέννα, η Βενετία και άλλες, που χάρη και στην ευνοϊκή ιστορική συγκυρία, διατήρησαν άφθαρτα αρχεία χειρογράφων- και δη βυζαντινών- από τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Όλες οι εκφάνσεις του βυζαντινού πολιτισμού, όπως αναδείχθηκαν στο πλαίσιο της αχανούς πολυεθνικής αυτοκρατορίας, θα τύχουν της δέουσας μελέτης. Από τα πρώτα μελήματά μας είναι η συμβολή στην ψηφιοποίηση των σπουδαιότερων αρχείων και στην αναλυτική καταγραφή, σε καταλόγους, των περιεχομένων στους σωζόμενους βυζαντινούς κώδικες», μας εξηγεί.

Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται στη λόγια βυζαντινή μουσική μας παράδοση, που μόνον η κοσμική έκφρασή της ξεπερνά- κατά τους ηπιότερους υπολογισμούς- τα 250.000 ανέκδοτα έργα. Δύο με τρία εκατομμύρια σελίδες κοσμικής και εκκλησιαστικής μουσικής παραμένουν εδώ και αιώνες αναξιοποίητες, όπως τονίζει ο κ. Βελισσιώτης. Το 75% αυτής της μουσικής διασώθηκε διάσπαρτο σε ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες.

Στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών, ιδιαίτερα αξιόλογο ήταν το Μουσικό Εργαστήρι Βυζαντινής Μουσικής, διάρκειας εννέα ημερών, που διοργανώθηκε τον περασμένο μήνα, σε συνεργασία με την Κοινότητα Ελλήνων Ορθοδόξων Βενετίας, με πρόεδρο τον Νικόλαο Μπα?ρκα. Το σεμινάριο διηύθυνε ο συνθέτης και μουσικολόγος Χριστόδουλος Χάλαρης, ο οποίος έχει αφιερώσει τη ζωή του στην καταγραφή, έκδοση και παράγωγη της βυζαντινής μουσικής.

Εγγύηση του όλου εγχειρήματος αποτέλεσε η συνδρομή του φημισμένου Κρατικού Ωδείου Βενετίας «Benedetto Marcello», στους χώρους του οποίου πραγματοποιήθηκε το Εργαστήρι. Η συναυλία έργων βυζαντινής κοσμικής μουσικής, στις 3 Νοεμβρίου, υπό την διεύθυνση του Χριστόδουλου Χάλαρη, με την οποία ολοκληρώθηκε το Εργαστήρι, τέθηκε υπό την αιγίδα του πρέσβη Πέτρου Παναγιωτόπουλου, γενικού διευθυντή της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού του Υπουργείου Εξωτερικών.

Μετά το πέρας του σεμιναρίου, στο οποίο συμμετείχαν 35 νέοι μουσικοί, διαφόρων εθνικοτήτων, με εξειδίκευση στην ευρωπαϊκή μεσαιωνική μουσική, επιλέχθηκαν 15 εξ αυτών για την «Ευρωπαϊκή Ορχήστρα Λεπτών Οργάνων Βυζαντινού Ρεπερτορίου».

«Ορχήστρες λεπτών οργάνων ονόμαζαν οι Βυζαντινοί τις ορχήστρες εγχόρδων νυκτών και τοξωτών οργάνων, των οποίων τη σύνθεση συμπλήρωναν ξύλινα πνευστά και πολλές φορές κάποιο ‘πνευματικό όργανο’, δηλαδή, όργανο που θα χαρακτηρίζαμε ως εξέλιξη της αρχαίας υδραύλαιως», επισημαίνει ο κ. Βελισσιώτης.

«Η αποστολή της συγκεκριμένης ορχήστρας είναι η ανάδειξη του κοσμικού βυζαντινού ρεπερτορίου, η γνωστοποίηση της ύπαρξής του και η αξιοποίησή του, χρησιμοποιώντας σύγχρονα εκφραστικά μέσα, που μας προσφέρει η ψηφιακή τεχνολογία. Ειδικά τα έργα κοσμικής μουσικής, που χαρακτηρίζονται ως θυμελικά, προσφέρονται για ένα τέτοιο εγχείρημα. Έργα θυμελικά ονόμαζαν οι Βυζαντινοί εκείνα που γράφτηκαν για να υποστηρίζουν σκηνική δράση-παντομιμικά και μελοδραματικά δρώμενα», προσθέτει.

Μπαλέτο με θέμα τη ζωή της αυτοκράτειρας Θεοδώρας

Με άξονα τη ζωή της αυτοκράτειρας Θεοδώρας, το ΕΜΚ του Μιλάνου προχώρησε στη δημιουργία λιμπρέτου για μπαλέτο, με τίτλο «Θεοδώρα». Μουσικά, το σκηνικό δρώμενο υποστηρίζεται από οκτώ έργα μεγάλων μαϊστόρων, που έζησαν ανάμεσα στον 10ο και στον 15ο μ.Χ. αιώνα. Τη μεταγραφή και ενορχήστρωση έκανε ο Χριστόδουλος Χάλαρης, ο οποίος και θα διευθύνει τη νεοσύστατη ορχήστρα λεπτών οργάνων. Τη χορογραφία έχει αναλάβει ο Μάουρο Αστόλφι (Mauro Astolfi), ενώ τα δρώμενα θα αποδώσει ο διάσημος χορευτικός οργανισμός της Ρώμης «Spellbound Dance Company».

Τα κοσμήματα-γλυπτά θα φιλοτεχνήσει η διάσημη ζωγράφος και γλύπτρια Λίζα Σοτίλη, που ζει κι εργάζεται στο Μιλάνο, ενώ τα κοστούμια θα είναι του Ανδρέα Πέρη, διάσημου χορευτή, χορογράφου, σκηνογράφου, συνεργάτη της Ραλλούς Μάνου στο Ελληνικό Χορόδραμα. Τον σκηνικό χώρο φιλοτεχνεί ο Δημήτρης Κολλιούσης Ζωγράφος-Αγιογράφος.

«Την παραγωγή του όλου εγχειρήματος έχει αναλάβει ο γνωστός παραγωγός Αντόνιο Γκνέτσι-Ρουσκόνε (Antonio Gnecchi-Ruscone), ο οποίος θα μας διασφαλίσει την παρουσίαση του έργου στις μεγαλύτερες σκηνές της Ευρώπης», επισημαίνει ο πρόεδρος τους ΕΜΚ Μιλάνου, προσθέτοντας: «Η παγκόσμια πρώτη εκτέλεση του έργου θα γίνει το 2012, στο Φεστιβάλ της Ραβέννας, όπου βρίσκονται τα βυζαντινά ψηφιδωτά του Ιουστινιανού και της Θεοδώρας».

Τα σχέδια, όμως, των ανθρώπων του ΕΜΚ Μιλάνου δεν σταματούν εδώ. Το 2013, θα παρουσιαστεί το θεανδρικό δράμα (Όπερα-Μυστήριο), του Εμμανουήλ Δούκα Χρυσάφη «Τρεις Παίδες εν Καμίνω». Πρόκειται για ένα ανέκδοτο έργο, από ιδιόγραφο κώδικα, του τελευταίου των μεγάλων βυζαντινών μαϊστόρων, που συνέθεσε το 1458, αφού διέφυγε τη σφαγή και την αιχμαλωσία μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης.

Το έργο θα παρουσιαστεί στο Μιλάνο, στο πλαίσιο του εορτασμού των 1700 χρόνων από την υπογραφή του Διατάγματος των Μεδιολάνων.

«Θεωρούμε ότι το πρόγραμμα γνωστοποίησης της ύπαρξης αριστουργημάτων της παγκόσμιας μουσικής φιλολογίας, που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της πολιτισμικής ποικιλότητας του Βυζαντινού κράτους, θα δημιουργήσει παγκόσμιο ενδιαφέρον. Το πρόγραμμα αυτό έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών και ειδικότερα του πρέσβη Πέτρου Παναγιωτόπουλου», λέει ο κ. Βελισσιώτης, ο οποίος έχει αναλάβει τη γενική οργάνωση όλων αυτών των εγχειρημάτων.

Μαθήματα ελληνικής γλώσσας για Έλληνες και μη

Η διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας σε ενήλικους- ελληνικής και μη καταγωγής- αλλά και σε κλασσικά δημόσια λύκεια της περιοχής, είναι ο δεύτερος δυνατός άξονας δραστηριοτήτων του ΕΜΚ Μιλάνου, που αποδεικνύει ότι πάνω απ΄ όλα χρειάζεται αγάπη για να πετύχουν οι στόχοι που θέτει κάποιος- όσο δύσκολοι και αν είναι αυτοί.

Με την προώθηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που έχουν σχέση με την ελληνική γλώσσα ασχολείται ο γενικός γραμματέας της ΕΜΚ, καθηγητής Φυσικοχημείας στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, Δημήτριος Φέσσας.

Όπως μας αναφέρει ο ίδιος, το Ελληνικό Δημόσιο, κατόπιν αίτησης της Κοινότητας, διαθέτει εδώ και δώδεκα χρόνια έναν δάσκαλο, που διδάσκει την ελληνική γλώσσα σε περίπου 30 ομογενείς μαθητές, δημοτικού και γυμνάσιου, σε χώρους που νοικιάζει το ΕΜΚ.

«Σε συνεργασία με το Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στο Μιλάνο, επιχειρούμε, παράλληλα, τα τελευταία χρόνια να υποστηρίξουμε τη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας στα δημόσια ιταλικά κλασσικά λύκεια της περιοχής», τονίζει ο καταγόμενος από τη Ρόδο κ. Φέσσας.

«Πράγματι, στο πλαίσιο της οργανωτικής, διοικητικής και διδακτικής αυτονομίας που η ιταλική νομοθεσία χορηγεί στα σχολικά ιδρύματα, πολλά από αυτά επέλεξαν και ενέκριναν την πειραματική ένταξη των νεοελληνικών στο πρόγραμμά τους. Κατά αυτόν τον τρόπο, προσφέρουν στους μαθητές τη δυνατότητα παρατήρησης και μελέτης της εξέλιξης μιας αρχαίας γλώσσας, που πρόσφερε στον παγκόσμιο πολιτισμό την κλασσική παιδία, σε μια σύγχρονη, ομιλούμενη σήμερα, ευρωπαϊκή γλώσσα. Προϋπόθεση υλοποίησης είναι η διάθεση ελληνόφωνου φιλόλογου και η οικονομική κάλυψη», προσθέτει.

Συγκεκριμένα, εδώ και τρία χρόνια, και σε συνεργασία με το ΕΜΚ, το Λύκειο της πόλης της Πιατσέντζα (Piacenza) συμπεριέλαβε στο ετήσιο διδακτικό πρόγραμμα 90 ώρες μάθημα νεοελληνικών. Αντίστοιχα, το λύκειο της πόλης Μέντα (Meda), συμπεριέλαβε στο διδακτικό πρόγραμμα 35 ώρες νεοελληνικών μαθημάτων, ενώ άλλα δυο λύκεια του Μιλάνου ζήτησαν, φέτος, να ενταχθούν σε αυτή την προσπάθεια, που χρηματοδοτείται από το ΕΜΚ.

Στο τέλος της σχολικής χρονιά, οι μαθητές που παρακολουθούν τα μαθήματα ελληνικών ταξιδεύουν στην Ελλάδα. Οι δύο επισκέψεις στα Μετέωρα, στους Δελφούς και στην Πελοπόννησο, άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις στα παιδιά, τις οποίες κι αποτύπωσαν στην έκθεση που κλήθηκαν να γράψουν, μετά την επιστροφή τους.

Εδώ και χρόνια, στο Κέντρο λειτουργεί με επιτυχία και το Σχολείο Ελληνικής Γλώσσας για ενήλικους, με περίπου 100 Ιταλούς μαθητές. ετησίως, τους οποίους διδάσκουν έξι ομογενείς εκπαιδευτικοί.

Συμμετοχή στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «GLOSSA»

Το ΕΜΚ Μιλάνου είναι ο μοναδικός ομογενειακός φορέας από την Ιταλία που συμμετέχει στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «GLOSSA» (www. ellinikiglossa.eu), που αφορά την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, μέσω τηλεματικών μέσων.

«Η θεσμική οργάνωση του Σχολείου μας, μας επέτρεψε να έχουμε πρόσβαση στα ευρωπαϊκά επιμορφωτικά προγράμματα», τονίζει ο κ. Φέσσας και συμπληρώνει: «Είμαστε ένας από τους εννέα οργανισμούς (δύο από την Ελλάδα, δύο από Ισπανία κι ένας από Ουγγαρία, Ιταλία, Βέλγιο, Τσεχία και Αγγλία) που συνέπραξαν και υπέβαλαν αίτηση για χρηματοδότηση με την πρόταση ‘GLOSSΑ’. Το πρόγραμμα αυτό ανοίγει νέους ορίζοντες για όσους ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές και δεν έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν οργανωμένα μαθήματα ελληνικής γλώσσας».

Το ΕΜΚ Μιλάνου έχει καθιερωθεί ως επίσημο εξεταστικό κέντρο για τις «Εξετάσεις Πιστοποίησης Ελληνομάθειας», υπό την αιγίδα του «Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας», που λειτουργεί, με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Οι εξετάσεις γίνονται στο τέλος κάθε σχολικού έτους.

Το ΕΜΚ Μιλάνου είναι προσβάσιμο και διαδικτυακά, στο:www.centroellenicodicultura.it.

itnnews.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Επιμέλεια : NewsRoom Mykonos Ticker