Του Κυριάκου-Αλέξανδρου Σαμπάγ
Κάποτε με ρώτησαν:“Πώς ορίζεις την παιδεία;”.Δύσκολη ερώτηση, τόσο δύσκολη που με αιφνιδίασε. Ένιωσα μουδιασμένος.Τι να πω για την παιδεία; Σχεδόν δε τη διδάχτηκα ποτέ. Μέσα στις τόσες διδαχές, λίγα κατάφερα να καταλάβω γι' αυτόν τον όρο. Αν κάτι έμαθα, όμως, απ' όλα όσα μου προσφέρθηκαν από το χώρο του σχολείου, είναι η ικανότητανα σκέφτομαι.....
Τα έβαλα κάτω, λοιπόν, κι απάντησα ως εξής: Καταρχάς, ας διακρίνουμε την παιδεία από τη μόρφωση. Η μόρφωση προσφέρεται και αποκτιέται πολύ ευκολότερα από την παιδεία. Επιμορφωτές και μορφωμένοι μπορούν να υπάρξουν πολλοί, πεπαιδευμένοι όμως και παιδαγωγοί, όχι.
Το πρώτο είναι (σχεδόν)επιλογή του κάθε ανθρώπου και προσφέρεται απλόχερα απ' όλους για όλους. Αυτό συμβαίνει γιατί η μόρφωση έχει να κάνει με τη γνώση, η οποία πλέον προσφέρεται απλόχερα, και φυσικά γιατί ΟΛΟΙ δύνανται να μάθουν. Είναι ίδιον του ανθρώπου αυτό.
Το δεύτερο, όμως, την παιδεία, δεν μπορούν να την αποκτήσουν όλοι. Αυτό συμβαίνει γιατί για να αποκτήσει παιδεία κάποιος, οφείλει να παιδευτεί. Επαναλαμβάνω, ΝΑ ΠΑΙΔΕΥΤΕΙ.
Δεν είναι τυχαίο ότι το ρήμα "παιδεύομαι" έχει πάρει μια παράξενη, σχεδόν αρνητική χροιά σήμερα. Παιδεύομαι, λοιπόν, σημαίνει ότι ασκώ veto στον εαυτό μου και πολεμάω τις τάσεις εκείνες της φύσης μου που λειτουργούν ως τροχοπέδη στην εξέλιξή μου.
Αυτό θέλει προσπάθεια. Πόσοι, ωστόσο, δέχονται να προσπαθήσουν, έστω κι αν πρόκειται για δικό τους καλό; Μην ξεχνάμε ότι η οκνηρία είναι μια από τις πιο ανασταλτικές δυνάμεις της ανθρώπινης φύσης.Αυτή η ανασταλτική δύναμη, επιπλέον, καθημερινά ενδυναμώνεται από την ίδια την κοινωνία, τη δομή και τα εργαλεία της (βλ. τεχνολογία).
Το να βρεις έναν παιδαγωγό ή για να το πούμε καλύτερα, το να βρεις έναν άνθρωπο που να έχει την ικανότητα να σε "παιδεύσει" ορθά, προς τη σωστή κατεύθυνση, είναι δύσκολο.
Σ' αυτό θα συμφωνήσουμε. Αλλά γιατί είναι δύσκολο; Γιατί πρόκειται για ΤΑΛΑΝΤΟ!
Ταλέντο, αυτό χρειάζεται! Ευτυχώς ή δυστυχώς, δεν μπορεί ο καθένας ν' αναλάβει τον καθένα και να βοηθήσει στην εξέλιξή του. Γι' αυτό και δεν είναι όλοι καλοί δάσκαλοι.
Όπως κάποιος είναι καλός στη μουσική κι άλλος δεν είναι, όπως κάποιος μαγειρεύει καλά κι άλλος όχι, έτσι συμβαίνει και με τη διδασκαλία και τη μετάδοση της παιδείας, πρέπει να έχεις το ταλέντο αυτό για να μπορείς να καταστήσεις κάποιον πεπαιδευμένο μέσα από το δικό σου ξεχωριστό τρόπο και τις δικές σου συμβουλές.
Θα αναρωτηθείτε βέβαια: Μα τι μας λες για μετάδοση παιδείας; Η παιδεία μεταδίδεται;
Μήπως έκανες εκφραστικό λάθος;
Σας απαντώ ως εξής: Όχι, δεν έκανα λάθος. Για ναμπορείς να λες ότι είσαι δάσκαλος και ότι βοηθάς ανθρώπους ν' αποκτήσουν παιδεία,σημαίνει ότι πρώτα απ' όλα έχεις εσύ ο ίδιος παιδεία και είσαι, επομένως, ο ίδιος πεπαιδευμένος. Δε γίνεται διαφορετικά! Νά άλλος ένας λόγος που δεν μπορούν να γίνουνόλοι καλοί δάσκαλοι. Ή μάλλον νά ένας λόγος που υπάρχουν τόσοι κακοί δάσκαλοι!
Για τους παραπάνω λόγους, επομένως, βλέπουμε σ' αυτή την κοινωνία πολλούς μορφωμένους, λίγους όμως πεπαιδευμένους. Γιατί ο πεπαιδευμένος και παιδαγωγημένος άνθρωπος φαίνεται στην πράξη. Ο μορφωμένος δε φαίνεται στα λόγια, στους βερμπαλισμούς θα πω εγώ!
Ας κλείσω, λοιπόν, αυτό το "δοκίμιο" επαναλαμβάνοντας κάτι που δηλώνω ανά καιρούς: Μη μιλάτε, πράξτε! Κυριάκος Αλέξανδρος Σαμπάγ
