Το ανεκμετάλλευτο επιχειρηματικό ταλέντο τονωτική ένεση για την οικονομία

Του Scott Shane
Η ασθενής οικονομία ώθησε τους αιρετούς αντιπροσώπους μας να πασχίζουν να βρουν λύσεις για να ενισχύσουν την οικονομική ανάπτυξη και να δημιουργήσουν ....

νέες θέσεις εργασίας. Ο Λευκός Οίκος πίστεψε ότι η αύξηση του αριθμού των επιχειρηματιών ήταν η λύση που θα οδηγούσε σε μεγαλύτερο ΑΕΠ και χαμηλότερη ανεργία.

Αν και ο παραπάνω συλλογισμός φαίνεται σωστός, η προσπάθεια αναζωογόνησης της οικονομίας μέσω της ενθάρρυνσης περισσότερων ανθρώπων να γίνουν αφεντικά του εαυτού τους δεν φαίνεται να έχει αποτέλεσμα. Αυτό συμβαίνει γιατί το επιχειρηματικό ταλέντο δεν μπορεί να καλλιεργηθεί άμεσα, παραδίδοντας στους επίδοξους επιχειρηματίες εντατικά μαθήματα εκπόνησης επιχειρησιακών σχεδίων. Εάν μπορούμε να επηρεάσουμε το επιχειρηματικό ταλέντο, ερώτημα που παραμένει ανοικτό, αυτό θα γίνει μέσω μακροπρόθεσμων επενδύσεων στην εκπαίδευση. Παρά την πληθώρα των κρατικών προγραμμάτων που έχουν στόχο να αυξήσουν το απόθεμα του έθνους σε επιχειρηματίες, δεν είναι ανεξάντλητος ο αριθμός των ατόμων που είναι σε θέση να συστήσουν και να διευθύνουν μια επιχείρηση η οποία θα δημιουργήσει πολλές θέσεις εργασίας και θα συμβάλει στην αύξηση του πλούτου.

Οι παράγοντες τους οποίους μπορούν να επηρεάσουν βραχυπρόθεσμα οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, όπως η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πιστώσεις ή η εκπαίδευση στη σύσταση νέων επιχειρήσεων, επίσης δεν βοηθούν ιδιαίτερα, καθώς δεν αποτελούν πρωταρχικό εμπόδιο στην ανεύρεση ταλαντούχων επιχειρηματιών. Τα προγράμματα κατάρτισης των ανέργων στην ίδρυση επιχειρήσεων αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι πολιτικές αυτές δεν έχουν μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στα μεγέθη ανάπτυξης του ΑΕΠ και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης που συνδέονται με την επιχειρηματικότητα.

Ο λόγος είναι απλός. Εάν οι άνθρωποι που έχουν τις δεξιότητες ή τις κατάλληλες ιδέες για να ξεκινήσουν μια νέα επιχείρηση με μεγάλες προοπτικές είναι έτσι και αλλιώς λίγοι (αναφέρομαι σε όσους μπορούν να καλύψουν μια ανάγκη της αγοράς η οποία χαρακτηρίζεται από ένα βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα), τότε η παροχή διευκολύνσεων προς οποιονδήποτε για να ξεκινήσει οποιαδήποτε επιχείρηση δεν θα ενισχύσει ιδιαίτερα την οικονομία. Το μόνο που θα συμβεί είναι ότι θα συστήσουν τη δική τους επιχείρηση περισσότερα άτομα που δεν έχουν το απαιτούμενο ταλέντο για να την υποστηρίξουν. Τελικά το εγχείρημά τους θα αποτύχει, χωρίς να έχουν δημιουργήσει ικανοποιητικό αριθμό μόνιμων θέσεων απασχόλησης, ή να έχουν συμβάλει καθοριστικά στην οικονομική ανάπτυξη.

Η προσέγγιση της ανακατανομής

Ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Will Baumol προτείνει μια διαφορετική προσέγγιση: αντί να προσπαθούν να αυξήσουν το επιχειρηματικό ταλέντο που δραστηριοποιείται στην αμερικανική οικονομία, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να δημιουργήσουν κίνητρα ώστε το ταλέντο αυτό να ανακατανεμηθεί από μη παραγωγικές ή επιβλαβείς μορφές επιχειρήσεων σε άλλα πιο παραγωγικά εγχειρήματα.

Σύμφωνα με τον Baumol, υπάρχουν τρία είδη επιχειρηματικότητας: η παραγωγική, η μη παραγωγική και η επιβλαβής. Φυσικά αυτό που επιδιώκουμε είναι η παραγωγική επιχειρηματικότητα. Παραδείγματος χάρη, όταν ένας μηχανικός βρίσκει τρόπους να διευκολύνει την ταχύτερη πρόσβαση στο διαδίκτυο, ή ένας γιατρός ανακαλύπτει μια νέα θεραπεία, τότε επωφελούμαστε όλοι.

Οι μη παραγωγικοί επιχειρηματίες δεν προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο. Αντιθέτως, επιδιώκουν να αποκομίσουν προσωπικό όφελος εις βάρος άλλων. Λόγου χάρη, οι χρηματιστές που εκμεταλλεύονται τις διαφορές στους συντελεστές φόρου υπεραξίας και εισοδήματος, ή οι δικηγόροι που καταθέτουν αγωγές αποζημίωσης εναντίον κερδοφόρων εταιρειών, δεν δημιουργούν πλούτο. Απλώς αναδιανέμουν κεφάλαια από το ένα μέρος στο άλλο.

Οι επιβλαβείς επιχειρηματίες όχι απλώς δεν προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο, αλλά επιδεινώνουν την κατάσταση. Παραδείγματος χάρη, όπως εξηγεί ο κοινωνιολόγος του Πανεπιστημίου Columbia Sudhir Venkatesh, παρόλο που το να διευθύνει κανείς ένα καρτέλ ναρκωτικών ή μια εγκληματική συμμορία απαιτεί μεγάλο ταλέντο και ηγετικές ικανότητες, τα χρήματα που βγάζουν οι επιχειρηματίες αυτού του είδους φέρουν το τίμημα του θανάτου και της καταστροφής.

Ενίσχυση της παραγωγικής επιχειρηματικότητας

Ο Baumol υποστηρίζει ότι ο αριθμός των ικανών επιχειρηματιών είναι περιορισμένος και ότι οι αρμόδιοι χάραξης πολιτικής δεν γνωρίζουν πώς ακριβώς να τον αυξήσουν, ιδίως βραχυπρόθεσμα. Ως εκ τούτου, οι εφαρμοζόμενες πολιτικές θα αποδώσουν περισσότερο εάν επικεντρωθούν σε όσους έχουν επιχειρηματικό ταλέντο, ενθαρρύνοντάς τους να το διοχετεύσουν σε παραγωγικούς σκοπούς.

Η μετάβαση από την επιβλαβή στην παραγωγική επιχειρηματικότητα δεν γίνεται εύκολα. Εξάλλου, λίγοι άνθρωποι έχουν να επιλέξουν μεταξύ του να γίνουν βαρόνοι ναρκωτικών και του να ιδρύσουν μια εταιρεία βιοτεχνολογίας. Όμως η δημιουργία κινήτρων για τη μετάβαση από τη μη παραγωγική στην παραγωγική επιχειρηματικότητα είναι πολύ ελπιδοφόρα.

Ενδεικτικά, θα μπορούσαμε να φορολογήσουμε υψηλότερα τα έσοδα από επιχειρηματικές δραστηριότητες που απλώς μεταφέρουν πλούτο αντί να τον παράγουν. Θα μπορούσαμε επίσης να χαρίσουμε τα φοιτητικά δάνεια των παραγωγικών επιχειρηματιών, όχι όμως και των μη παραγωγικών, ή ακόμη και να τους εξασφαλίσουμε χαμηλότερες πιστώσεις.

Η χάραξη μιας τέτοιας πολιτικής είναι αδύνατον να αναλυθεί στα πλαίσια ενός σύντομου άρθρου. Είναι βέβαιο ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα έπρεπε να εξετάσουν προσεκτικά τα κίνητρα που θα θέσπιζαν, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι κανένας δεν θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί το σύστημα για προσωπικό του όφελος. Ωστόσο, κρίνοντας από τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα της απόπειρας να αυξηθεί το επιχειρηματικό ταλέντο, η προσπάθεια μετάβασης στην παραγωγική επιχειρηματικότητα που προτείνει ο Baumol αξίζει τον κόπο και με το παραπάνω.

Ο Scott Shane είναι καθηγητής Επιχειρηματικών Σπουδών της Έδρας A. Malachi Mixon III στο Πανεπιστήμιο Case Western Reserve.

Πηγή : capital.gr , αποκλειστική συνεργασία με http://www.businessweek.com