Συνέντευξη του υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση στην εφημερίδα "Ημερησία" και στον δημοσιογράφο Γιώργο Γάτο
Μία νέα, βελτιωμένη ρύθμιση των οφειλών προς τα Ταμεία ετοιμάζει η κυβέρνηση, όπως προανήγγειλε ο Γιάννης Βρούτσης. Αυτή θα παρέχει τη δυνατότητα σε όσους....έχουν πληγεί από την κρίση να πληρώνουν χαμηλότερες εισφορές, επιλέγοντας χαμηλότερες κατηγορίες.
Οπως είπε ο υπουργός Εργασίας μιλώντας στην «Ημερησία»,
Ø Το «νοικοκύρεμα» στην οργάνωση του ασφαλιστικού συστήματος, ολοκληρώνεται με την μεταρρύθμιση της διοικητικής ενοποίησης μέσα σε αυτή τη χρονιά.
Ø Στο νέο ασφαλιστικό χάρτη προβλέπεται η δημιουργία ενός νέου φορέα, του “Εθνικού Κέντρου Απονομής Συντάξεων”.
Ø Η απονομή της σύνταξης με την υποστήριξη και του “ΑΤΛΑ” θα είναι υπόθεση λίγων ημερών χωρίς αυτοπρόσωπη παρουσία του ασφαλισμένου αλλά με μία απλή ηλεκτρονική αίτηση.
Ø Εξετάζεται αντίστοιχη εφαρμογή και στο ταμείο των επιστημόνων (ΕΤΑΑ)- όπως ήδη συμβαίνει στο ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ)- να υπάρξει η δυνατότητα επιλογής χαμηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας.
Ø Τα ασφαλιστικά ταμεία κινούνται εντός των προβλεπόμενων στόχων του κοινωνικού προϋπολογισμού.
Ø Το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα» αποτελεί την μεγαλύτερη “κοινωνική μεταρρύθμιση” των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα.
Ø Οι πολίτες επιθυμούν επιτάχυνση και ολοκλήρωση του μεταρρυθμιστικού έργου της κυβέρνησης, ώστε η ευημερία των αριθμών να διαχυθεί ταχύτερα στους ανθρώπους. Αυτό δεν συνιστά αλλαγή πολιτικής, είναι τα αποτελέσματα της μεταρρυθμιστικής πολιτική μας.
1. Μεγάλη μερίδα ασφαλισμένων “ασφυκτιά” από τις οφειλές που δημιουργήθηκαν στην περίοδο της κρίσης. Ηδη δώσατε “καλύψεις” υγείας έως τις 28/2/2015 σε ελεύθερους επαγγελματίες χαμηλού εισοδήματος που έχουν χρέη από εισφορές. Σκοπεύετε να επαναδιαπραγματευτείτε με την τρόϊκα και να εξασφαλίσετε περισσότερες δόσεις και για τις ρυθμίσεις των οφειλών προς τα Ταμεία;
Πράγματι, μετά από έξι συνεχόμενα χρόνια ύφεσης οι σημερινές συνθήκες στην αγορά είναι εξαιρετικά δύσκολες.
Ωστόσο, πρέπει να πούμε μια αλήθεια. Είναι γνωστό ότι για πολλά χρόνια στο παρελθόν το ατελείωτο «γαϊτανάκι» των συνεχών αλλαγών στις ρυθμίσεις οφειλομένων λειτούργησε καταστρεπτικά για την οικονομία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους ίδιους τους εργαζόμενους. Επιβραβεύονταν η ασυνέπεια και υπό το βάρος του αθέμιτου ανταγωνισμού ασφυκτιούσαν εν τέλει οι υγιείς και συνεπείς επιχειρήσεις.
Με αυτήν ακριβώς τη λογική του τελευταίου «παράθυρου ευκαιρίας» θεσπίστηκε η πρόσφατη ρύθμιση για τη «νέα αρχή». Παρακολουθούμε τη μέχρι σήμερα εφαρμογή της και, όπως σε όλες τις περιπτώσεις, μελετούμε τρόπους βελτίωσης της αποτελεσματικότητάς της σε όφελος αυτών που έχουν πράγματι πληγεί απο την κρίση.
2. Τι μπορούν να ελπίζουν και τι να...φοβούνται οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι από τη διοικητική ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων που έχετε δρομολογήσει;
Το «νοικοκύρεμα» στην οργάνωση του ασφαλιστικού συστήματος, ολοκληρώνεται με την περαιτέρω διοικητική ενοποίηση των ταμείων μέσα σε αυτή τη χρονιά. Η οποία - χωρίς να θιγούν καθόλου οι παροχές και οι συντάξεις - θα επιφέρει μείωση της γραφειοκρατίας και των διοικητικών βαρών, σημαντικές εξοικονομήσεις, αλλά και εξορθολογισμό και ενιαιοποίηση των κανόνων λειτουργίας.
Για να μπει επιτέλους τάξη σε ένα κατακερματισμένο μωσαϊκό ειδικών καθεστώτων και εξαιρέσεων, καθώς ακόμη και σήμερα υπάρχουν εβδομήντα (70) διαφορετικοί κλάδοι και τομείς, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν δικά τους συστήματα παρακολούθησης και λογιστική αυτοτέλεια. Πρόκειται για μια τεράστια μεταρρυθμιστική τομή, με άμεσα, απτά αποτελέσματα προς όφελος του πολίτη, του ασφαλισμένου, του συνταξιούχου, αλλά και με την ταυτόχρονη δημιουργία οικονομιών κλίμακας.
Ήδη, φέτος 2.8 εκατομμύρια συνταξιούχων δεν στάθηκαν ξανά σε ουρά στα ασφαλιστικά τους ταμεία προκειμένου να λάβουν βεβαίωση συντάξιμων αποδοχών για να την καταθέσουν στην φορολογική τους δήλωση. Οι βεβαιώσεις προεκτυπώθηκαν στις δηλώσεις και έτσι εξαλείφθηκε μία τεράστια και διαχρονική ταλαιπωρία για τους συνταξιούχους μας.
Όπως, επίσης με το σύστημα «ΑΤΛΑΣ» καταργήθηκαν τα βιβλιάρια υγείας για 10 εκατομμύρια ασφαλισμένων Ελλήνων και των έμμεσων μελών τους μιας, η θεώρηση τους γίνεται ηλεκτρονικά και δεν χρειάζεται την παρουσία τους στα ασφαλιστικά τους ταμεία. Ενώ, πλέον, μέσω του συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» 196.695 επιχειρήσεις της χώρας θα μπορούν να δηλώσουν τη μεταβολή του προσωπικού τους με ένα κλικ στον υπολογιστή τους χωρίς αυτοπρόσωπη παρουσία στις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ και του υπουργείου Εργασίας. Μικρές πραγματικές επαναστάσεις!
Στο πλαίσιο αυτό του νέου ασφαλιστικού χάρτη δημιουργείται και ένας νέος φορέας, το Εθνικό Κέντρο Απονομής Συντάξεων που θα στελεχωθεί με υπαλλήλους από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία, θα ξεκινήσει την λειτουργία του μέχρι το τέλος του χρόνου και θα δέχεται όλες τις αιτήσεις ενιαία (κύριες, επικουρικές, εφάπαξ). Οι υπάλληλοι του Εθνικού Κέντρου θα έχουν -ηλεκτρονικά πλέον- άμεση πρόσβαση στο ασφαλιστικό βιογραφικό του κάθε ασφαλισμένου ακόμα και αν έχει διαδοχικές αλλαγές στο ασφαλιστικό του καθεστώς και η απονομή της σύνταξης θα είναι υπόθεση λίγων ημερών και μάλιστα χωρίς αυτοπρόσωπη παρουσία του ασφαλισμένου. Η πολύχρονη αναμονή για απονομή σύνταξης σε λίγο διάστημα θα είναι μία κακή ανάμνηση του παρελθόντος.
3. Πόσα Ταμεία κύριας ασφάλισης χρειάζεται η κοινωνική ασφάλιση και τι θα γίνει με τα διαφορετικά καθεστώτα που ισχύουν, από ταμείο σε ταμείο, ως προς το ύψος των εισφορών, τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων (για το χρόνο ασφάλισης έως το 2010, αφού από 1/1/2011 οι κανόνες είναι ενιαίοι για όλους) αλλά και για τα εναπομείναντα ευνοϊκότερα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης π.χ σε ΔΕΚΟ - τραπέζες;
Στο πλαίσιο της διοικητικής ενοποίησης που προανέφερα, εκπονείται ήδη μελέτη από το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), που χαρτογραφεί την υφιστάμενη κατάσταση και χαράζει έναν οδικό χάρτη για τη διοικητική/λειτουργική μεταρρύθμιση των ασφαλιστικών δομών της κύριας σύνταξης στη χώρα μας.
Μιας και αναφερθήκατε σε ευνοϊκότερα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, θα ήθελα να επισημάνω ότι έχει γίνει πλέον κατανοητό πως οι περισσότερες πρόωρες συνταξιοδοτήσεις αποτελούσαν, για πολλά χρόνια, μια «ακριβή πολυτέλεια» που δεν αντιστοιχούσε στις δυνατότητες του ασφαλιστικού μας συστήματος.
Ωστόσο, δηλώνω ότι δεν προβλέπεται να γίνει καμία νέα παρέμβαση που να αλλάζει τον προγραμματισμό χιλιάδων συμπολιτών μας που θεμελίωσαν ή θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης. Έτσι και αλλιώς με βάση τις μεταβατικές διατάξεις του νόμου 3863/2010, το αριθμητικό μέγεθος των δικαιούχων σε ευνοϊκότερα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα συρρικνώνεται με το πέρασμα του χρόνου μέχρι να εξαλειφθούν.
4. Υπάρχει ενδεχόμενο να εφαρμοστεί, μετά τις επικουρικές και τα εφάπαξ, η ρήτρα του “μηδενικού ελλείμματος” και στις κύριες συντάξεις αν από την 1/1/2015 - που το κράτος θα εγγυάται μόνο τη βασική σύνταξη - δεν θα επαρκούν τα έσοδα των Ταμείων για τις πληρωμές των παροχών;
Η δομή του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας (κύρια ασφάλιση) είναι αναδιανεμητική, ενώ προβλέπεται και τριμερής χρηματοδότηση. Δεν κατανοώ, συνεπώς, ποια λογική μπορεί να έχει μια υποτιθέμενη «ρήτρα μηδενικού ελλείμματος» στη χρηματοδότηση των κύριων συντάξεων. Ακόμη και μετά την 1.1.2015 που αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων, ενισχύεται μεν ο ανταποδοτικός χαρακτήρας του αναλογικού μέρους της σύνταξης, αλλά δεν αλλάζει η κεντρική φιλοσοφία του συστήματος.
5. Αποφασίσατε μειώσεις εισφορών στο ΙΚΑ για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και να περιοριστούν τα κίνητρα της εισφοροδιαφυγής. Συζητάτε να γίνουν μειώσεις στις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και των επιστημόνων (επιλογή χαμηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας);
Όντως, βρισκόμαστε σε συζητήσεις προκειμένου και στο ταμείο των επιστημόνων (ΕΤΑΑ)-όπως ήδη συμβαίνει στο ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ)- να υπάρξει η δυνατότητα επιλογής χαμηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας από τους ασφαλισμένους με την προϋπόθεση να τηρείται η καταβολή των μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών.
6. Ποιά είναι η κατάσταση στο “μέτωπο” των εσόδων των Ταμείων φέτος; Θα χρειαστούν πρόσθετη κρατική επιχορήγηση και σε τι βαθμό;
Γνωρίζετε πολύ καλά ότι έχουμε προχωρήσει στη λήψη δραστικών μέτρων για το «οργανωτικό νοικοκύρεμα» του ασφαλιστικού συστήματος και την ενίσχυση της εισπρακτικής ικανότητας των ταμείων. Ενδεικτικά αναφέρω τη δημιουργία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) για τις ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές οφειλές, τις διασταυρώσεις των υποβαλλόμενων μέσω ΑΠΔ με τις πραγματικά καταβαλλόμενες εισφορές, την οργανωμένη και αποτελεσματική αντιμετώπιση της ανασφάλιστης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής κ.λπ. Παράλληλα, είναι ενθαρρυντικά και τα νέα από το μέτωπο της απασχόλησης, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στις προσλήψεις στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας.
Έτσι, τα έσοδα του ΙΚΑ παρουσιάζουν τάση αύξησης, ενώ και η απορρόφηση πόρων του Κρατικού Προϋπολογισμού κινείται μέσα στα προγραμματισμένα όρια συνταξιοδοτικής δαπάνης. Πράγματι, για το πρώτο εξάμηνο του 2014 και με προϋπολογισθείσα καταβολή 50,0% της συνολικής κρατικής επιχορήγησης συντάξεων για όλο το έτος, έχει απορροφηθεί το 49,6%.
Ο κρίσιμος ρόλος της κρατικής χρηματοδότησης φαίνεται από το γεγονός ότι για το 2013, το 55,6% προερχόταν από τον κρατικό προϋπολογισμό για την κάλυψη των συντάξεων των ΦΚΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που βασίζονται στο ΜΠΔΣ 2015 – 2018, οι επιχορηγήσεις για τα Ασφαλιστικά ταμεία για το 2014 θα είναι 10,8 δις ευρώ, για το 2015 θα είναι 11,6 δις ευρώ και για το 2016 , 2017 και 2018 θα είναι 11,2 δις ευρώ.
7. Πως κρίνετε το γεγονός ότι στην κορύφωση της κρίσης και της ανεργίας που αυτή προκάλεσε, επίδομα ανεργίας από τον ΟΑΕΔ λαμβάνει μόνο το 10% - 12% των ανέργων;
Διαχρονικά το σύστημα επιδότησης της ανεργίας στην Ελλάδα κάλυπτε πάντοτε ένα μόνο μέρος του συνολικού αριθμού των ανέργων. Και αυτό συνέβαινε γιατί – όπως ισχύει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες – επίδομα ανεργίας λαμβάνουν μόνο όσοι απολύονται και έχουν συμπληρώσει ένα ορισμένο αριθμό ενσήμων.
Συνεπώς, ούτε παλαιότερα ούτε σήμερα, καλύπτονται με επίδομα ανεργίας κατηγορίες όπως οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, αλλά και όσοι έχουν εξαντλήσει το μέγιστο χρονικό διάστημα καταβολής του επιδόματος (12 μήνες). Πάντως, για τους μακροχρόνια ανέργους προβλέπεται ειδικό πρόσθετο βοήθημα για άλλους 12 μήνες με βάση εισοδηματικά κριτήρια.
8. Πότε προβλέπετε ότι θα ξεκινήσουν τα νέα προγράμματα απασχόλησης και πόσους θα αφορούν;
Έχουμε εξασφαλίσει την εμπροσθοβαρή υλοποίηση των νέων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι μεγάλο μέρος των πόρων της επόμενης Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 τα φέρνουμε σε νέα προγράμματα μέσα στα δύο πρώτα χρόνια.
Μεταξύ αυτών είναι η μεγάλη δράση για τους νέους «Εγγύηση για τη Νεολαία» (Youth Guarantee), αλλά και μια νέα φάση προκήρυξης για 50.000 θέσεις κοινωφελούς εργασίας σε κοινωνικές υπηρεσίες δήμων και δημόσιων φορέων που απευθύνεται σε νοικοκυριά χωρίς κανέναν εργαζόμενο. Ήδη απο τις αρχές Ιουλίου ξεκινά ένα μεγάλο πρόγραμμα που, με συνδυαστικές δράσεις κατάρτισης, πρακτικής άσκησης και απασχόλησης μέσω voucher, προσφέρει ευκαιρίες εισόδου στην αγορά εργασίας σε χιλιάδες νέους έως 29 ετών.
9. Πότε θα “απλωθεί” - και πώς - το δίχτυ κοινωνικής προστασίας για τους πραγματικά φτωχούς;
Πράγματι, βρισκόμαστε στην τελική φάση του σχεδιασμού ώστε να εφαρμοστεί - για πρώτη φορά και στη χώρα μας – ο θεσμός του «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος». Πρόκειται για μια καινοτόμα παρέμβαση με την οποία απλώνουμε ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας σε πραγματικά φτωχούς συμπολίτες μας και τους διασφαλίζουμε ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.
Θα περιλαμβάνει ένα «πακέτο κοινωνικής στήριξης»: εισοδηματική ενίσχυση, πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες, αλλά και υπηρεσίες επανένταξης στην αγορά εργασίας.
Θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε 8 δήμους διαφορετικών περιφερειών της χώρας με αντιπροσωπευτικά κοινωνικά χαρακτηριστικά, προκειμένου να μελετηθούν τα δυνατά και αδύνατα σημεία του νέου θεσμού και να εντοπιστούν οι αναγκαίες προσαρμογές και βελτιώσεις, ώστε να διευρυνθεί η εφαρμογή του σε όλη τη χώρα. Και να αποτελέσει έτσι το βασικό πυλώνα κοινωνικής αλληλεγγύης στην Ελλάδα του αύριο.
10. Το “κεφάλαιο” των εργασιακών σχέσεων παραμένει “ανοικτό” με την τρόϊκα καθώς καλείστε να διαπραγματευτείτε τους επόμενους μήνες το καθεστώς των ομαδικών απολύσεων, το νέο νόμο για τις απεργίες, τις άδειες των συνδικαλιστών...Υπάρχουν “κόκκινες γραμμές”;
Δεν υπάρχουν μεγάλες εκκρεμότητες. Στην περίπτωση των ομαδικών απολύσεων, ενισχύσαμε τον ρόλο του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας και καθιερώσαμε -σε συμφωνία με τους κοινωνικούς εταίρους- ένα θεσμικό πλαίσιο κανόνων και κριτηρίων σε μία διαδικασία που προϋπήρχε αλλά δεν δούλευε. Και δεν δούλευε γιατί είχε ανατεθεί, αν είναι δυνατόν, στον εκάστοτε υπουργό να λαμβάνει επιχειρηματικές αποφάσεις, δηλαδή να αποφασίζει επί σχεδίων αναδιάρθρωσης κάθε επιχείρησης.
Και στο ίδιο πνεύμα συναίνεσης και συνεργασίας με τους κοινωνικούς εταίρους, εκτιμώ ότι θα διαμορφωθούν, εάν και εφόσον απαιτηθεί, πρωτοβουλίες για τον οργανωτικό εξορθολογισμό του πλαισίου άσκησης της συνδικαλιστικής δράσης και την ενίσχυση της συνδικαλιστικής ελευθερίας στη χώρα μας.
11. Κάποιοι και εντός κυβέρνησης έχουν εκφραστεί δημοσίως υπέρ της αλλαγής πολιτικής που ασκείται και μιλούν για αλλαγή π.χ της φορολογικής πολιτικής με μείωση συντελεστών, άμσων και έμμεσων φόρων κτλ. Εσείς τι πιστεύετε;
Κάποιοι, όντως, μιλούν για αλλαγή πολιτικής. Μήπως εννοούν άραγε την επιδίωξη να περάσουν στην πραγματική οικονομία, στην κοινωνία και στα νοικοκυριά τα αποτελέσματα της κυβερνητικής προσπάθειας των δύο τελευταίων χρόνων; Μήπως εννοούν τη σταδιακή ελάφρυνση των διαφόρων φορολογικών βαρών, στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις; Μήπως, τέλος, εννοούν την αποκατάσταση των αδικιών που έγιναν σε βάρος των πιο αδύναμων συμπολιτών μας;
Μα όλα αυτά δεν συνιστούν αλλαγή πολιτικής. Τα έχει προαναγγείλει στην αρχή της τετραετίας ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Είναι ακριβώς η ίδια η πολιτική μας.
Αυτή που με συνέπεια και με εθνική υπευθυνότητα υλοποιούμε δυο χρόνια τώρα. Και η οποία, μετά την περίοδο της αναγκαίας δημοσιονομικής προσαρμογής, περνά στην επόμενη φάση της. Τη φάση της ανάκαμψης. Όπως ακριβώς ήταν ο αρχικός σχεδιασμός.
Οι πολίτες θέλουν, λοιπόν, το ξαναζωντάνεμα της οικονομίας να έχει αντίκρισμα στην καθημερινότητά τους, να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και ευκαιρίες δουλειάς για όλους, να ορθοποδήσουν ξανά οι μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, να ανασάνουν τα νοικοκυριά.
Με δυο λόγια, θέλουν επιτάχυνση και ολοκλήρωση του μεταρρυθμιστικού έργου της κυβέρνησης, ώστε η ευημερία των αριθμών να διαχυθεί ταχύτερα στους ανθρώπους.
Μία νέα, βελτιωμένη ρύθμιση των οφειλών προς τα Ταμεία ετοιμάζει η κυβέρνηση, όπως προανήγγειλε ο Γιάννης Βρούτσης. Αυτή θα παρέχει τη δυνατότητα σε όσους....έχουν πληγεί από την κρίση να πληρώνουν χαμηλότερες εισφορές, επιλέγοντας χαμηλότερες κατηγορίες.
Οπως είπε ο υπουργός Εργασίας μιλώντας στην «Ημερησία»,
Ø Το «νοικοκύρεμα» στην οργάνωση του ασφαλιστικού συστήματος, ολοκληρώνεται με την μεταρρύθμιση της διοικητικής ενοποίησης μέσα σε αυτή τη χρονιά.
Ø Στο νέο ασφαλιστικό χάρτη προβλέπεται η δημιουργία ενός νέου φορέα, του “Εθνικού Κέντρου Απονομής Συντάξεων”.
Ø Η απονομή της σύνταξης με την υποστήριξη και του “ΑΤΛΑ” θα είναι υπόθεση λίγων ημερών χωρίς αυτοπρόσωπη παρουσία του ασφαλισμένου αλλά με μία απλή ηλεκτρονική αίτηση.
Ø Εξετάζεται αντίστοιχη εφαρμογή και στο ταμείο των επιστημόνων (ΕΤΑΑ)- όπως ήδη συμβαίνει στο ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ)- να υπάρξει η δυνατότητα επιλογής χαμηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας.
Ø Τα ασφαλιστικά ταμεία κινούνται εντός των προβλεπόμενων στόχων του κοινωνικού προϋπολογισμού.
Ø Το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα» αποτελεί την μεγαλύτερη “κοινωνική μεταρρύθμιση” των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα.
Ø Οι πολίτες επιθυμούν επιτάχυνση και ολοκλήρωση του μεταρρυθμιστικού έργου της κυβέρνησης, ώστε η ευημερία των αριθμών να διαχυθεί ταχύτερα στους ανθρώπους. Αυτό δεν συνιστά αλλαγή πολιτικής, είναι τα αποτελέσματα της μεταρρυθμιστικής πολιτική μας.
1. Μεγάλη μερίδα ασφαλισμένων “ασφυκτιά” από τις οφειλές που δημιουργήθηκαν στην περίοδο της κρίσης. Ηδη δώσατε “καλύψεις” υγείας έως τις 28/2/2015 σε ελεύθερους επαγγελματίες χαμηλού εισοδήματος που έχουν χρέη από εισφορές. Σκοπεύετε να επαναδιαπραγματευτείτε με την τρόϊκα και να εξασφαλίσετε περισσότερες δόσεις και για τις ρυθμίσεις των οφειλών προς τα Ταμεία;
Πράγματι, μετά από έξι συνεχόμενα χρόνια ύφεσης οι σημερινές συνθήκες στην αγορά είναι εξαιρετικά δύσκολες.
Ωστόσο, πρέπει να πούμε μια αλήθεια. Είναι γνωστό ότι για πολλά χρόνια στο παρελθόν το ατελείωτο «γαϊτανάκι» των συνεχών αλλαγών στις ρυθμίσεις οφειλομένων λειτούργησε καταστρεπτικά για την οικονομία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους ίδιους τους εργαζόμενους. Επιβραβεύονταν η ασυνέπεια και υπό το βάρος του αθέμιτου ανταγωνισμού ασφυκτιούσαν εν τέλει οι υγιείς και συνεπείς επιχειρήσεις.
Με αυτήν ακριβώς τη λογική του τελευταίου «παράθυρου ευκαιρίας» θεσπίστηκε η πρόσφατη ρύθμιση για τη «νέα αρχή». Παρακολουθούμε τη μέχρι σήμερα εφαρμογή της και, όπως σε όλες τις περιπτώσεις, μελετούμε τρόπους βελτίωσης της αποτελεσματικότητάς της σε όφελος αυτών που έχουν πράγματι πληγεί απο την κρίση.
2. Τι μπορούν να ελπίζουν και τι να...φοβούνται οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι από τη διοικητική ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων που έχετε δρομολογήσει;
Το «νοικοκύρεμα» στην οργάνωση του ασφαλιστικού συστήματος, ολοκληρώνεται με την περαιτέρω διοικητική ενοποίηση των ταμείων μέσα σε αυτή τη χρονιά. Η οποία - χωρίς να θιγούν καθόλου οι παροχές και οι συντάξεις - θα επιφέρει μείωση της γραφειοκρατίας και των διοικητικών βαρών, σημαντικές εξοικονομήσεις, αλλά και εξορθολογισμό και ενιαιοποίηση των κανόνων λειτουργίας.
Για να μπει επιτέλους τάξη σε ένα κατακερματισμένο μωσαϊκό ειδικών καθεστώτων και εξαιρέσεων, καθώς ακόμη και σήμερα υπάρχουν εβδομήντα (70) διαφορετικοί κλάδοι και τομείς, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν δικά τους συστήματα παρακολούθησης και λογιστική αυτοτέλεια. Πρόκειται για μια τεράστια μεταρρυθμιστική τομή, με άμεσα, απτά αποτελέσματα προς όφελος του πολίτη, του ασφαλισμένου, του συνταξιούχου, αλλά και με την ταυτόχρονη δημιουργία οικονομιών κλίμακας.
Ήδη, φέτος 2.8 εκατομμύρια συνταξιούχων δεν στάθηκαν ξανά σε ουρά στα ασφαλιστικά τους ταμεία προκειμένου να λάβουν βεβαίωση συντάξιμων αποδοχών για να την καταθέσουν στην φορολογική τους δήλωση. Οι βεβαιώσεις προεκτυπώθηκαν στις δηλώσεις και έτσι εξαλείφθηκε μία τεράστια και διαχρονική ταλαιπωρία για τους συνταξιούχους μας.
Όπως, επίσης με το σύστημα «ΑΤΛΑΣ» καταργήθηκαν τα βιβλιάρια υγείας για 10 εκατομμύρια ασφαλισμένων Ελλήνων και των έμμεσων μελών τους μιας, η θεώρηση τους γίνεται ηλεκτρονικά και δεν χρειάζεται την παρουσία τους στα ασφαλιστικά τους ταμεία. Ενώ, πλέον, μέσω του συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» 196.695 επιχειρήσεις της χώρας θα μπορούν να δηλώσουν τη μεταβολή του προσωπικού τους με ένα κλικ στον υπολογιστή τους χωρίς αυτοπρόσωπη παρουσία στις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ και του υπουργείου Εργασίας. Μικρές πραγματικές επαναστάσεις!
Στο πλαίσιο αυτό του νέου ασφαλιστικού χάρτη δημιουργείται και ένας νέος φορέας, το Εθνικό Κέντρο Απονομής Συντάξεων που θα στελεχωθεί με υπαλλήλους από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία, θα ξεκινήσει την λειτουργία του μέχρι το τέλος του χρόνου και θα δέχεται όλες τις αιτήσεις ενιαία (κύριες, επικουρικές, εφάπαξ). Οι υπάλληλοι του Εθνικού Κέντρου θα έχουν -ηλεκτρονικά πλέον- άμεση πρόσβαση στο ασφαλιστικό βιογραφικό του κάθε ασφαλισμένου ακόμα και αν έχει διαδοχικές αλλαγές στο ασφαλιστικό του καθεστώς και η απονομή της σύνταξης θα είναι υπόθεση λίγων ημερών και μάλιστα χωρίς αυτοπρόσωπη παρουσία του ασφαλισμένου. Η πολύχρονη αναμονή για απονομή σύνταξης σε λίγο διάστημα θα είναι μία κακή ανάμνηση του παρελθόντος.
3. Πόσα Ταμεία κύριας ασφάλισης χρειάζεται η κοινωνική ασφάλιση και τι θα γίνει με τα διαφορετικά καθεστώτα που ισχύουν, από ταμείο σε ταμείο, ως προς το ύψος των εισφορών, τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων (για το χρόνο ασφάλισης έως το 2010, αφού από 1/1/2011 οι κανόνες είναι ενιαίοι για όλους) αλλά και για τα εναπομείναντα ευνοϊκότερα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης π.χ σε ΔΕΚΟ - τραπέζες;
Στο πλαίσιο της διοικητικής ενοποίησης που προανέφερα, εκπονείται ήδη μελέτη από το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), που χαρτογραφεί την υφιστάμενη κατάσταση και χαράζει έναν οδικό χάρτη για τη διοικητική/λειτουργική μεταρρύθμιση των ασφαλιστικών δομών της κύριας σύνταξης στη χώρα μας.
Μιας και αναφερθήκατε σε ευνοϊκότερα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, θα ήθελα να επισημάνω ότι έχει γίνει πλέον κατανοητό πως οι περισσότερες πρόωρες συνταξιοδοτήσεις αποτελούσαν, για πολλά χρόνια, μια «ακριβή πολυτέλεια» που δεν αντιστοιχούσε στις δυνατότητες του ασφαλιστικού μας συστήματος.
Ωστόσο, δηλώνω ότι δεν προβλέπεται να γίνει καμία νέα παρέμβαση που να αλλάζει τον προγραμματισμό χιλιάδων συμπολιτών μας που θεμελίωσαν ή θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης. Έτσι και αλλιώς με βάση τις μεταβατικές διατάξεις του νόμου 3863/2010, το αριθμητικό μέγεθος των δικαιούχων σε ευνοϊκότερα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα συρρικνώνεται με το πέρασμα του χρόνου μέχρι να εξαλειφθούν.
4. Υπάρχει ενδεχόμενο να εφαρμοστεί, μετά τις επικουρικές και τα εφάπαξ, η ρήτρα του “μηδενικού ελλείμματος” και στις κύριες συντάξεις αν από την 1/1/2015 - που το κράτος θα εγγυάται μόνο τη βασική σύνταξη - δεν θα επαρκούν τα έσοδα των Ταμείων για τις πληρωμές των παροχών;
Η δομή του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας (κύρια ασφάλιση) είναι αναδιανεμητική, ενώ προβλέπεται και τριμερής χρηματοδότηση. Δεν κατανοώ, συνεπώς, ποια λογική μπορεί να έχει μια υποτιθέμενη «ρήτρα μηδενικού ελλείμματος» στη χρηματοδότηση των κύριων συντάξεων. Ακόμη και μετά την 1.1.2015 που αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων, ενισχύεται μεν ο ανταποδοτικός χαρακτήρας του αναλογικού μέρους της σύνταξης, αλλά δεν αλλάζει η κεντρική φιλοσοφία του συστήματος.
5. Αποφασίσατε μειώσεις εισφορών στο ΙΚΑ για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και να περιοριστούν τα κίνητρα της εισφοροδιαφυγής. Συζητάτε να γίνουν μειώσεις στις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και των επιστημόνων (επιλογή χαμηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας);
Όντως, βρισκόμαστε σε συζητήσεις προκειμένου και στο ταμείο των επιστημόνων (ΕΤΑΑ)-όπως ήδη συμβαίνει στο ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ)- να υπάρξει η δυνατότητα επιλογής χαμηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας από τους ασφαλισμένους με την προϋπόθεση να τηρείται η καταβολή των μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών.
6. Ποιά είναι η κατάσταση στο “μέτωπο” των εσόδων των Ταμείων φέτος; Θα χρειαστούν πρόσθετη κρατική επιχορήγηση και σε τι βαθμό;
Γνωρίζετε πολύ καλά ότι έχουμε προχωρήσει στη λήψη δραστικών μέτρων για το «οργανωτικό νοικοκύρεμα» του ασφαλιστικού συστήματος και την ενίσχυση της εισπρακτικής ικανότητας των ταμείων. Ενδεικτικά αναφέρω τη δημιουργία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) για τις ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές οφειλές, τις διασταυρώσεις των υποβαλλόμενων μέσω ΑΠΔ με τις πραγματικά καταβαλλόμενες εισφορές, την οργανωμένη και αποτελεσματική αντιμετώπιση της ανασφάλιστης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής κ.λπ. Παράλληλα, είναι ενθαρρυντικά και τα νέα από το μέτωπο της απασχόλησης, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στις προσλήψεις στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας.
Έτσι, τα έσοδα του ΙΚΑ παρουσιάζουν τάση αύξησης, ενώ και η απορρόφηση πόρων του Κρατικού Προϋπολογισμού κινείται μέσα στα προγραμματισμένα όρια συνταξιοδοτικής δαπάνης. Πράγματι, για το πρώτο εξάμηνο του 2014 και με προϋπολογισθείσα καταβολή 50,0% της συνολικής κρατικής επιχορήγησης συντάξεων για όλο το έτος, έχει απορροφηθεί το 49,6%.
Ο κρίσιμος ρόλος της κρατικής χρηματοδότησης φαίνεται από το γεγονός ότι για το 2013, το 55,6% προερχόταν από τον κρατικό προϋπολογισμό για την κάλυψη των συντάξεων των ΦΚΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που βασίζονται στο ΜΠΔΣ 2015 – 2018, οι επιχορηγήσεις για τα Ασφαλιστικά ταμεία για το 2014 θα είναι 10,8 δις ευρώ, για το 2015 θα είναι 11,6 δις ευρώ και για το 2016 , 2017 και 2018 θα είναι 11,2 δις ευρώ.
7. Πως κρίνετε το γεγονός ότι στην κορύφωση της κρίσης και της ανεργίας που αυτή προκάλεσε, επίδομα ανεργίας από τον ΟΑΕΔ λαμβάνει μόνο το 10% - 12% των ανέργων;
Διαχρονικά το σύστημα επιδότησης της ανεργίας στην Ελλάδα κάλυπτε πάντοτε ένα μόνο μέρος του συνολικού αριθμού των ανέργων. Και αυτό συνέβαινε γιατί – όπως ισχύει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες – επίδομα ανεργίας λαμβάνουν μόνο όσοι απολύονται και έχουν συμπληρώσει ένα ορισμένο αριθμό ενσήμων.
Συνεπώς, ούτε παλαιότερα ούτε σήμερα, καλύπτονται με επίδομα ανεργίας κατηγορίες όπως οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, αλλά και όσοι έχουν εξαντλήσει το μέγιστο χρονικό διάστημα καταβολής του επιδόματος (12 μήνες). Πάντως, για τους μακροχρόνια ανέργους προβλέπεται ειδικό πρόσθετο βοήθημα για άλλους 12 μήνες με βάση εισοδηματικά κριτήρια.
8. Πότε προβλέπετε ότι θα ξεκινήσουν τα νέα προγράμματα απασχόλησης και πόσους θα αφορούν;
Έχουμε εξασφαλίσει την εμπροσθοβαρή υλοποίηση των νέων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι μεγάλο μέρος των πόρων της επόμενης Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 τα φέρνουμε σε νέα προγράμματα μέσα στα δύο πρώτα χρόνια.
Μεταξύ αυτών είναι η μεγάλη δράση για τους νέους «Εγγύηση για τη Νεολαία» (Youth Guarantee), αλλά και μια νέα φάση προκήρυξης για 50.000 θέσεις κοινωφελούς εργασίας σε κοινωνικές υπηρεσίες δήμων και δημόσιων φορέων που απευθύνεται σε νοικοκυριά χωρίς κανέναν εργαζόμενο. Ήδη απο τις αρχές Ιουλίου ξεκινά ένα μεγάλο πρόγραμμα που, με συνδυαστικές δράσεις κατάρτισης, πρακτικής άσκησης και απασχόλησης μέσω voucher, προσφέρει ευκαιρίες εισόδου στην αγορά εργασίας σε χιλιάδες νέους έως 29 ετών.
9. Πότε θα “απλωθεί” - και πώς - το δίχτυ κοινωνικής προστασίας για τους πραγματικά φτωχούς;
Πράγματι, βρισκόμαστε στην τελική φάση του σχεδιασμού ώστε να εφαρμοστεί - για πρώτη φορά και στη χώρα μας – ο θεσμός του «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος». Πρόκειται για μια καινοτόμα παρέμβαση με την οποία απλώνουμε ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας σε πραγματικά φτωχούς συμπολίτες μας και τους διασφαλίζουμε ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.
Θα περιλαμβάνει ένα «πακέτο κοινωνικής στήριξης»: εισοδηματική ενίσχυση, πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες, αλλά και υπηρεσίες επανένταξης στην αγορά εργασίας.
Θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε 8 δήμους διαφορετικών περιφερειών της χώρας με αντιπροσωπευτικά κοινωνικά χαρακτηριστικά, προκειμένου να μελετηθούν τα δυνατά και αδύνατα σημεία του νέου θεσμού και να εντοπιστούν οι αναγκαίες προσαρμογές και βελτιώσεις, ώστε να διευρυνθεί η εφαρμογή του σε όλη τη χώρα. Και να αποτελέσει έτσι το βασικό πυλώνα κοινωνικής αλληλεγγύης στην Ελλάδα του αύριο.
10. Το “κεφάλαιο” των εργασιακών σχέσεων παραμένει “ανοικτό” με την τρόϊκα καθώς καλείστε να διαπραγματευτείτε τους επόμενους μήνες το καθεστώς των ομαδικών απολύσεων, το νέο νόμο για τις απεργίες, τις άδειες των συνδικαλιστών...Υπάρχουν “κόκκινες γραμμές”;
Δεν υπάρχουν μεγάλες εκκρεμότητες. Στην περίπτωση των ομαδικών απολύσεων, ενισχύσαμε τον ρόλο του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας και καθιερώσαμε -σε συμφωνία με τους κοινωνικούς εταίρους- ένα θεσμικό πλαίσιο κανόνων και κριτηρίων σε μία διαδικασία που προϋπήρχε αλλά δεν δούλευε. Και δεν δούλευε γιατί είχε ανατεθεί, αν είναι δυνατόν, στον εκάστοτε υπουργό να λαμβάνει επιχειρηματικές αποφάσεις, δηλαδή να αποφασίζει επί σχεδίων αναδιάρθρωσης κάθε επιχείρησης.
Και στο ίδιο πνεύμα συναίνεσης και συνεργασίας με τους κοινωνικούς εταίρους, εκτιμώ ότι θα διαμορφωθούν, εάν και εφόσον απαιτηθεί, πρωτοβουλίες για τον οργανωτικό εξορθολογισμό του πλαισίου άσκησης της συνδικαλιστικής δράσης και την ενίσχυση της συνδικαλιστικής ελευθερίας στη χώρα μας.
11. Κάποιοι και εντός κυβέρνησης έχουν εκφραστεί δημοσίως υπέρ της αλλαγής πολιτικής που ασκείται και μιλούν για αλλαγή π.χ της φορολογικής πολιτικής με μείωση συντελεστών, άμσων και έμμεσων φόρων κτλ. Εσείς τι πιστεύετε;
Κάποιοι, όντως, μιλούν για αλλαγή πολιτικής. Μήπως εννοούν άραγε την επιδίωξη να περάσουν στην πραγματική οικονομία, στην κοινωνία και στα νοικοκυριά τα αποτελέσματα της κυβερνητικής προσπάθειας των δύο τελευταίων χρόνων; Μήπως εννοούν τη σταδιακή ελάφρυνση των διαφόρων φορολογικών βαρών, στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις; Μήπως, τέλος, εννοούν την αποκατάσταση των αδικιών που έγιναν σε βάρος των πιο αδύναμων συμπολιτών μας;
Μα όλα αυτά δεν συνιστούν αλλαγή πολιτικής. Τα έχει προαναγγείλει στην αρχή της τετραετίας ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Είναι ακριβώς η ίδια η πολιτική μας.
Αυτή που με συνέπεια και με εθνική υπευθυνότητα υλοποιούμε δυο χρόνια τώρα. Και η οποία, μετά την περίοδο της αναγκαίας δημοσιονομικής προσαρμογής, περνά στην επόμενη φάση της. Τη φάση της ανάκαμψης. Όπως ακριβώς ήταν ο αρχικός σχεδιασμός.
Οι πολίτες θέλουν, λοιπόν, το ξαναζωντάνεμα της οικονομίας να έχει αντίκρισμα στην καθημερινότητά τους, να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και ευκαιρίες δουλειάς για όλους, να ορθοποδήσουν ξανά οι μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, να ανασάνουν τα νοικοκυριά.
Με δυο λόγια, θέλουν επιτάχυνση και ολοκλήρωση του μεταρρυθμιστικού έργου της κυβέρνησης, ώστε η ευημερία των αριθμών να διαχυθεί ταχύτερα στους ανθρώπους.
