Δήμητρα Μανιφάβα
Εάν κάποιος θέλει να ανοίξει π.χ. μια βιοτεχνία στη Δράμα, για να λάβει άδεια λειτουργίας θα πρέπει να προσκομίσει 34 δικαιολογητικά με την κατάθεση της αίτησης, στην αρμόδια διεύθυνση της Περιφερειακής ενότητας. Η ύπαρξη γραφειοκρατίας στην Ελλάδα είναι κάτι γνωστό.....
Το εντυπωσιακό, εν προκειμένω είναι ότι από τα 34 δικαιολογητικά που ζητούνται από τον επιχειρηματία, τρία δεν προβλέπονται καν από την υφιστάμενη νομοθεσία, άλλα τρία προβλέπονται, αλλά όπως επισημαίνουν οι υπηρεσίες του ίδιου του υπουργείου Ανάπτυξης, είναι άσχετα με τον σκοπό της άδειας λειτουργίας, ενώ άλλα δύο δικαιολογητικά καλείται ο επιχειρηματίας να τα προσκομίσει θεωρημένα, χωρίς καν αυτό να προβλέπεται από τον νόμο.
Για παράδειγμα, ο επιχειρηματίας καλείται να προσκομίσει επικυρωμένο αντίγραφο οικοδομικής άδειας, το οποίο όμως το είχε καταθέσει όταν είχε κάνει αίτηση για να λάβει άδεια εγκατάστασης και ενώ, όπως προβλέπει ο νόμος 3982/2011, ο ίδιος έχει κάνει και υπεύθυνη δήλωση ότι έχει ακολουθήσει τις διαδικασίες σύμφωνα με την άδεια εγκατάστασης.
«Εκτός από τη δυσάρεστη πραγματικότητα του πολυδαίδαλου γραφειοκρατικού πλαισίου για την αδειοδότηση των επιχειρήσεων που σήμερα αποτελείται από 66 νόμους, 33 προεδρικά διατάγματα, 82 υπουργικές αποφάσεις, 31 εγκυκλίους και 6 κοινοτικούς κανονισμούς, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και κατεστημένες στρεβλές πρακτικές στη δημόσια διοίκηση.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση της Δράμας για παράδειγμα, η υπηρεσία ερμήνευσε κατά το δοκούν τον νόμο και ζητεί περισσότερα από τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά.
Για παράδειγμα, ο επιχειρηματίας καλείται να προσκομίσει επικυρωμένο αντίγραφο οικοδομικής άδειας, το οποίο όμως το είχε καταθέσει όταν είχε κάνει αίτηση για να λάβει άδεια εγκατάστασης και ενώ, όπως προβλέπει ο νόμος 3982/2011, ο ίδιος έχει κάνει και υπεύθυνη δήλωση ότι έχει ακολουθήσει τις διαδικασίες σύμφωνα με την άδεια εγκατάστασης.
«Εκτός από τη δυσάρεστη πραγματικότητα του πολυδαίδαλου γραφειοκρατικού πλαισίου για την αδειοδότηση των επιχειρήσεων που σήμερα αποτελείται από 66 νόμους, 33 προεδρικά διατάγματα, 82 υπουργικές αποφάσεις, 31 εγκυκλίους και 6 κοινοτικούς κανονισμούς, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και κατεστημένες στρεβλές πρακτικές στη δημόσια διοίκηση.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση της Δράμας για παράδειγμα, η υπηρεσία ερμήνευσε κατά το δοκούν τον νόμο και ζητεί περισσότερα από τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά.
Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να υπάρχουν και άλλα σχετικά νομοθετήματα που ακόμη δεν τα έχουμε εντοπίσει», επισημαίνει στην «Κ» ο γενικός γραμματέας Βιομηχανίας κ. Γιώργος Στεργίου.
Λόγω του γεγονότος, εξάλλου, ότι οι υπηρεσίες δεν είναι διασυνδεδεμένες μεταξύ τους, έτσι ώστε να γίνεται αυτόματη αναζήτηση των διαφόρων δικαιολογητικών, ο επιχειρηματίας καλείται να προσκομίσει θεωρημένο από την Πολεοδομία σχεδιάγραμμα του χώρου -εάν πρόκειται για καινούργιο κτίριο- ή θεωρημένο και πάλι από την Πολεοδομία σχεδιάγραμμα του χώρου για τη χρήση αυτού, εάν πρόκειται για άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας σε υφιστάμενο κτίριο.
Εκτός από τις εργατοώρες που χάνονται για την προσκόμιση όλων αυτών των δικαιολογητικών, ο αιτών επιβαρύνεται με ειδικό τέλος υπέρ της περιφέρειας για κάθε διοικητική πράξη ύψους δέκα ευρώ.
Τον περασμένο Μάιο ψηφίστηκε ο νόμος-πλαίσιο 4262/2014 για την απλούστευση της αδειοδότησης για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας, ο οποίος όμως ακόμη δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή καθώς αυτή προϋποθέτει την έκδοση 22 προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων.
Βάσει των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση έναντι των δανειστών η έκδοση της δευτερογενούς νομοθεσίας θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τον Ιανουάριο του 2015, στόχος, όμως, που σήμερα τουλάχιστον μοιάζει δύσκολο να επιτευχθεί.
Λόγω του γεγονότος, εξάλλου, ότι οι υπηρεσίες δεν είναι διασυνδεδεμένες μεταξύ τους, έτσι ώστε να γίνεται αυτόματη αναζήτηση των διαφόρων δικαιολογητικών, ο επιχειρηματίας καλείται να προσκομίσει θεωρημένο από την Πολεοδομία σχεδιάγραμμα του χώρου -εάν πρόκειται για καινούργιο κτίριο- ή θεωρημένο και πάλι από την Πολεοδομία σχεδιάγραμμα του χώρου για τη χρήση αυτού, εάν πρόκειται για άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας σε υφιστάμενο κτίριο.
Εκτός από τις εργατοώρες που χάνονται για την προσκόμιση όλων αυτών των δικαιολογητικών, ο αιτών επιβαρύνεται με ειδικό τέλος υπέρ της περιφέρειας για κάθε διοικητική πράξη ύψους δέκα ευρώ.
Τον περασμένο Μάιο ψηφίστηκε ο νόμος-πλαίσιο 4262/2014 για την απλούστευση της αδειοδότησης για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας, ο οποίος όμως ακόμη δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή καθώς αυτή προϋποθέτει την έκδοση 22 προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων.
Βάσει των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση έναντι των δανειστών η έκδοση της δευτερογενούς νομοθεσίας θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τον Ιανουάριο του 2015, στόχος, όμως, που σήμερα τουλάχιστον μοιάζει δύσκολο να επιτευχθεί.
Το γιγαντιαίο έργο έχει αναλάβει διυπουργική επιτροπή της οποίας προεδρεύει ο γ.γ. Βιομηχανίας και στην οποία συμμετέχει μεταξύ άλλων και ο κ. Δ. Πτωχός, διευθυντής του Γραφείου Στρατηγικού Σχεδιασμού του πρωθυπουργού.
Ο κ. Α. Σαμαράς αποδίδει μεγάλη σημασία στην εν λόγω μεταρρύθμιση, κάτι που έδειξε από την πρώτη στιγμή, όταν παρευρέθη τον περασμένο Φεβρουάριο στο υπουργείο Ανάπτυξης κατά την πρώτη δημόσια παρουσίαση του νομοσχεδίου. Στο έργο συνδράμει και η Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία έχει συνεργασθεί για το ίδιο θέμα και με άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Μ. Βρετανία.
Τα πρώτα βήματα, πάντως, αναμένεται να ανακοινωθούν στα τέλη Οκτωβρίου και θα αφορούν την εφαρμογή απλουστευμένης διαδικασίας αδειοδότησης για πάνω από 100 κατηγορίες οικονομικής δραστηριότητας, που θεωρούνται σήμερα χαμηλής όχλησης και θα αφορούν κυρίως τους κλάδους των τροφίμων, της μαζικής εστίασης και του τουρισμού.
Ο κ. Α. Σαμαράς αποδίδει μεγάλη σημασία στην εν λόγω μεταρρύθμιση, κάτι που έδειξε από την πρώτη στιγμή, όταν παρευρέθη τον περασμένο Φεβρουάριο στο υπουργείο Ανάπτυξης κατά την πρώτη δημόσια παρουσίαση του νομοσχεδίου. Στο έργο συνδράμει και η Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία έχει συνεργασθεί για το ίδιο θέμα και με άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Μ. Βρετανία.
Τα πρώτα βήματα, πάντως, αναμένεται να ανακοινωθούν στα τέλη Οκτωβρίου και θα αφορούν την εφαρμογή απλουστευμένης διαδικασίας αδειοδότησης για πάνω από 100 κατηγορίες οικονομικής δραστηριότητας, που θεωρούνται σήμερα χαμηλής όχλησης και θα αφορούν κυρίως τους κλάδους των τροφίμων, της μαζικής εστίασης και του τουρισμού.
Η νομοθεσία που θα είναι έτοιμη σε έναν περίπου μήνα θα αφορά τα δύο πρώτα επίπεδα του νέου συστήματος που θεσμοθετήθηκε με τον 4262/2014:
1) Έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης βάσει απλής αναγγελίας στην οικεία Δημοτική αρχή.
2) Έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης, βάσει της αυτοσυμμόρφωσης του επιχειρηματία με τους γενικούς όρους λειτουργίας.
Αυτά λοιπόν που αναμένεται να ανακοινωθούν στα τέλη Οκτωβρίου είναι τα ακόλουθα:
1) Έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης βάσει απλής αναγγελίας στην οικεία Δημοτική αρχή.
2) Έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης, βάσει της αυτοσυμμόρφωσης του επιχειρηματία με τους γενικούς όρους λειτουργίας.
Αυτά λοιπόν που αναμένεται να ανακοινωθούν στα τέλη Οκτωβρίου είναι τα ακόλουθα:
- πρώτον, ποιες δραστηριότητες θα μπορούν να ξεκινούν με απλή αναγγελία,
- δεύτερον για ποιες θα χρειάζεται ο επιχειρηματίας να δηλώνει υπεύθυνα ότι έχει συμμορφωθεί με τους γενικούς όρους λειτουργίας και φυσικά, τρίτον ποιοι θα είναι αυτοί οι γενικοί όροι λειτουργίας.
Οι γενικοί όροι λειτουργίας μπορεί να διέπουν συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα ή δέσμη ομοειδών οικονομικών δραστηριοτήτων.
Με αυτές τις «γρήγορες νίκες», όπως τις αποκαλούν χαρακτηριστικά στο υπουργείο Ανάπτυξης, η κυβέρνηση θέλει να στείλει ένα θετικό μήνυμα στην επιχειρηματική κοινότητα και κυρίως προς τους νέους επιχειρηματίες.
Όπως τονίζουν χαρακτηριστικά αρμόδιοι παράγοντες, «το υφιστάμενο σύστημα είναι αποτρεπτικό κυρίως για τους νέους. Οι παλιοί ξέρουν πώς λειτουργεί το σύστημα. Σε τελική ανάλυση η κατάσταση αυτή οδηγεί σε νόθευση του ανταγωνισμού».
Παράλληλα, οι υπηρεσίες του υπουργείου ετοιμάζουν την Κεντρική Διαδικτυακή Πύλη Οικονομικής Δραστηριότητας, της ηλεκτρονικής πλατφόρμας δηλαδή μέσω της οποίας θα γίνεται ολόκληρη η διαδικασία αδειοδότησης.
Για να είναι βεβαίως αποτελεσματική η πύλη αυτή, θα πρέπει να διασφαλισθεί εκ των προτέρων η διαλειτουργικότητά της με τα υπόλοιπα ηλεκτρονικά συστήματα και μητρώα της δημόσιας διοίκησης, κάτι που, όπως έχει δείξει η ιστορία, στην ελληνική πραγματικότητα δεν είναι αυτονόητο.
Πιστοποίηση και έγκριση
Πολύ πιο δύσκολο αναμένεται να είναι το επόμενο έργο που καλείται να φέρει εις πέρας η διυπουργική επιτροπή, δηλαδή την έκδοση της δευτερογενούς νομοθεσίας για τα επόμενα δύο επίπεδα του νέου συστήματος αδειοδότησης.
Πρόκειται για τη συμμόρφωση με γενικούς όρους λειτουργίας η οποία θα βεβαιώνεται από πιστοποιημένο φορέα, καθώς και για τον καθορισμό των δραστηριοτήτων εκείνων οι οποίες θα απαιτούν έγκριση λειτουργίας, όπως για παράδειγμα εξορυκτικές εργασίες.
Τα δύο αυτά επίπεδα αδειοδότησης αφορούν αριθμητικά λιγότερες οικονομικές δραστηριότητες, όμως είναι αυτά που θεωρούνται τα πιο «ευαίσθητα», καθώς συχνά τίθενται θέματα χρήσεων γης και περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.
Πάντως και σε αυτή την περίπτωση θα απαιτούνται λιγότερα δικαιολογητικά, 7 αντί για 21, και η αίτηση της ενδιαφερόμενης επιχείρησης θα πρέπει να απορρίπτεται ή να εγκρίνεται εντός 50 ημερών από την υποβολή της.
Σε περίπτωση που οι αρμόδιες αρχές του κράτους δεν έχουν εκδώσει απόφαση έγκρισης ή απόρριψης της αίτησης εντός 50 ημερών, τότε θα τεκμαίρεται αυτομάτως ότι αυτή έχει γίνει δεκτή και η αρμόδια αρχή θα πρέπει εντός δέκα ημερών να εκδώσει τη σχετική εκτελεστή ατομική διοικητική πράξη.
Κρίσιμο ζήτημα για την αποτελεσματικότητα του νόμου θα είναι η παρακολούθηση της εφαρμογής του, προκειμένου εγκαίρως να διαπιστώνονται τυχόν παραλείψεις και δυσλειτουργίες.
Με αυτές τις «γρήγορες νίκες», όπως τις αποκαλούν χαρακτηριστικά στο υπουργείο Ανάπτυξης, η κυβέρνηση θέλει να στείλει ένα θετικό μήνυμα στην επιχειρηματική κοινότητα και κυρίως προς τους νέους επιχειρηματίες.
Όπως τονίζουν χαρακτηριστικά αρμόδιοι παράγοντες, «το υφιστάμενο σύστημα είναι αποτρεπτικό κυρίως για τους νέους. Οι παλιοί ξέρουν πώς λειτουργεί το σύστημα. Σε τελική ανάλυση η κατάσταση αυτή οδηγεί σε νόθευση του ανταγωνισμού».
Παράλληλα, οι υπηρεσίες του υπουργείου ετοιμάζουν την Κεντρική Διαδικτυακή Πύλη Οικονομικής Δραστηριότητας, της ηλεκτρονικής πλατφόρμας δηλαδή μέσω της οποίας θα γίνεται ολόκληρη η διαδικασία αδειοδότησης.
Για να είναι βεβαίως αποτελεσματική η πύλη αυτή, θα πρέπει να διασφαλισθεί εκ των προτέρων η διαλειτουργικότητά της με τα υπόλοιπα ηλεκτρονικά συστήματα και μητρώα της δημόσιας διοίκησης, κάτι που, όπως έχει δείξει η ιστορία, στην ελληνική πραγματικότητα δεν είναι αυτονόητο.
Πιστοποίηση και έγκριση
Πολύ πιο δύσκολο αναμένεται να είναι το επόμενο έργο που καλείται να φέρει εις πέρας η διυπουργική επιτροπή, δηλαδή την έκδοση της δευτερογενούς νομοθεσίας για τα επόμενα δύο επίπεδα του νέου συστήματος αδειοδότησης.
Πρόκειται για τη συμμόρφωση με γενικούς όρους λειτουργίας η οποία θα βεβαιώνεται από πιστοποιημένο φορέα, καθώς και για τον καθορισμό των δραστηριοτήτων εκείνων οι οποίες θα απαιτούν έγκριση λειτουργίας, όπως για παράδειγμα εξορυκτικές εργασίες.
Τα δύο αυτά επίπεδα αδειοδότησης αφορούν αριθμητικά λιγότερες οικονομικές δραστηριότητες, όμως είναι αυτά που θεωρούνται τα πιο «ευαίσθητα», καθώς συχνά τίθενται θέματα χρήσεων γης και περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.
Πάντως και σε αυτή την περίπτωση θα απαιτούνται λιγότερα δικαιολογητικά, 7 αντί για 21, και η αίτηση της ενδιαφερόμενης επιχείρησης θα πρέπει να απορρίπτεται ή να εγκρίνεται εντός 50 ημερών από την υποβολή της.
Σε περίπτωση που οι αρμόδιες αρχές του κράτους δεν έχουν εκδώσει απόφαση έγκρισης ή απόρριψης της αίτησης εντός 50 ημερών, τότε θα τεκμαίρεται αυτομάτως ότι αυτή έχει γίνει δεκτή και η αρμόδια αρχή θα πρέπει εντός δέκα ημερών να εκδώσει τη σχετική εκτελεστή ατομική διοικητική πράξη.
Κρίσιμο ζήτημα για την αποτελεσματικότητα του νόμου θα είναι η παρακολούθηση της εφαρμογής του, προκειμένου εγκαίρως να διαπιστώνονται τυχόν παραλείψεις και δυσλειτουργίες.
Σε αντίθετη περίπτωση θα έχει πιθανότατα την ίδια τύχη που είχαν και προηγούμενες απόπειρες απλούστευσης της αδειοδοτικής διαδικασίας με πιο πρόσφατο παράδειγμα τον νόμο 3982/2011. Καθημερινή Έντυπη Έκδοση
